Mediawijs.be

De Koning Boudewijnstichting brengt vanaf 2020 jaarlijks een barometer over digitale uitsluiting in België uit. Die moet helpen om de oorzaken, de gevolgen en de evolutie ervan beter te begrijpen in de hoop de digitale kloof te kunnen verkleinen. De Barometer Digitale Inclusie 2020 werd samengesteld door ... op basis van cijfers verzameld in 2019 of vroeger, zoals die van de DESI, de Barometer van de informatiemaatschappij en de digitale vaardigheden van de Vlaamse inwoners.

De ongelijke toegang tot digitale technologieën

• 90% van de Belgische huishoudens heeft thuis een internetverbinding, 88 een breedbandaansluiting. 10% van de Belgische huishoudens beschikt dus thuis niet over een internetverbinding. In Wallonië blijven er gebieden (zones blanches) die niet zijn uitgerust met een glasvezelkabel of waar de verbinding van slechte kwaliteit is.
• Gezinnen met een laag inkomen en alleenstaanden waren in 2019 het minst met het internet verbonden:
  • Bijna 30% van de huishoudens met een laag inkomen beschikken thuis niet over een internetverbinding. In vergelijking met onze buurlanden en het Europese gemiddelde weegt het inkomen in België zwaarder door bij  internettoegang
  • 22% van de alleenstaanden en 9% van de koppels zonder kinderen hebben thuis geen internetverbinding. Alleenstaande vrouwen in Wallonië zijn het meest kwetsbaar: 30% van hen beschikt thuis niet over een internetverbinding.
• Mensen zijn steeds mobieler met het internet verbonden. De smartphone is hét toestel waarmee mensen online gaan, onafhankelijk van hun inkomen, opleidingsniveau of leeftijd.
• Hoe beter je het economisch en sociaal-cultureel stelt, met hoe meer toestellen je verbonden bent en hoe meer je dus ook naast je smartphone andere toestellen hebt om online te gaan. Dat heeft een grote invloed op wat je kunt doen online. Denk maar aan al dan niet schooltaken maken of verschillende online lessen meevolgen met meerdere individuen tegelijkertijd in één huishouden. Hoe lager je inkomen en hoe lager je opleidingsniveau, hoe meer de smartphone je enige internettoestel is.
• 8% van de Belgen tussen 16 en 74 jaar gebruikte in 2019 het internet niet. In 2015 was dat nog 14%.
  • Bij mensen met een laag inkomen is dat 24%, wat nog steeds meer is dan in onze vier buurlanden en het Europese gemiddelde.
  • 21% van wie laaggeschoold is of tussen 55 en 74 jaar oud, gebruikt het internet niet. Dat stijgt tot 28% bij mensen tussen 65 en 74 jaar.
  • In Wallonië is dit meer uitgesproken dan in Vlaanderen.

Ongelijke digitale competenties

• 38% van de Belgen had in 2019 gevorderde digitale vaardigheden.
• 32% had zwakke digitale vaardigheden. Samen met de 8% niet-gebruikers stellen we vast dat 40% van de Belgische bevolking kwetsbaar is voor de toenemende digitalisering van de samenleving.
• Bij mensen met een laag inkomen en die laaggeschoold zijn stijgt dat tot 75%.
• Bij vrouwen tussen 55 en 74 jaar tot 79%.
• Bij werkzoekenden tot 54%.

Aan digitale vaardigheden moet je voortdurend werken, door de snelle en constante digitale innovaties. Wie dat niet doet of kan doen, raakt achterop.

Ongelijk gebruik van essentiële diensten

• De Belgen hadden zich internetbankieren en e-commerce zelfs voor de COVID-cirsis in grote mate eigen gemaakt.
• Het gebruik van digitale overheidsdiensten blijft daarentegen al enkele jaren op hetzelfde peil te blijven.
  • Vlaams Gewest:
    • e-banking: 82%
    • online aankopen: 76%
  • Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
    • e-banking: 67%
    • online aankopen: 66%
  • Waals Gewest
    • e-banking: 77%
    • online aankopen: 67%
  • 51% van de internetgebruikers met een laag inkomen en 57% van die met een laag opleidingsniveau deden nog nooit een onlineaankoop.
  • 37% van hen hebben nog nooit e-banking gebruikt.
  • 55% en 67% heeft nog nooit gebruik gemaakt van e-administratie.
  • 56% van de internetgebruikers met een laag inkomen en 57% van degenen met een laag opleidingsniveau kiezen ervoor om online geen formulieren te bezorgen aan administraties, zelfs wanneer ze moeten. De belangrijkste redenen hiervoor zijn dat ze dan hulp moet vragen aan een derde, dat ze te weinig vaardigheden hebben en dat de administratieve stappen te complex zijn.