Wat zijn Creative Commons Licenties?
Van “Alle rechten voorbehouden” naar “Sommige rechten voorbehouden”
Het uitgangspunt van het auteursrecht is dat alle rechten zijn voorbehouden aan de auteur. Alleen hij heeft het recht om zijn werk te reproduceren en aan het publiek mee te delen. Wil je dus bijvoorbeeld een afbeelding of liedje gebruiken, dan mag dat alleen met toestemming van de auteur.
Om de verspreiding van auteursrechtelijk beschermde literatuur, fotografie, muziek, film en wetenschappelijk werk via het internet zoveel mogelijk te stimuleren zonder dat een inbreuk op het auteursrecht wordt gemaakt, werden de Creative Commons-licenties in het leven geroepen. Dit zijn standaardlicenties die het delen, bewerken en hergebruiken van beschermde werken willen bevorderen.
Bron: http://www.creativecommons.be/nl/frontpage
De Creative Commons Licenties bieden auteurs (licentiegevers) de mogelijkheid onder bepaalde standaardvoorwaarden hun werk ter beschikking te stellen aan gebruikers (licentienemers).
Met een Creative Commons licentie behoudt de auteur zijn rechten, maar geeft hij anderen toestemming om het werk te verspreiden, met anderen te delen en bij sommige licenties ook de mogelijkheid om het werk te bewerken. Zonder Creative Commons licentie dient telkens toestemming te worden gevraagd voor het gebruik van een werk, met zo’n licentie is voor iedereen meteen duidelijk onder welke voorwaarden het werk gebruikt mag worden zonder dat het (telkens) vragen van toestemming nodig is. Internetgebruikers en auteurs worden op deze manier geholpen doordat mogelijk wordt gemaakt om werken – onder gunstige voorwaarden – te hergebruiken, te bewerken en verder te verspreiden.
De voorwaarden, waarmee de auteur kan bepalen in hoeverre hij de reikwijdte van de overdracht van zijn rechten beperkt, zijn afhankelijk van de gekozen licentie.
Bouwstenen
Bron: http://www.creativecommons.be/nl/node/7
De Naamsvermelding voorwaarde is een verplicht onderdeel van elke licentie en de voorwaarden GelijkDelen en GeenAfgeleideWerken zijn niet-compatibel in eenzelfde licentie. Hierdoor zijn er op basis van deze vier bouwstene uiteindelijk zes verschillende combinaties mogelijk.
Zes licenties
Auteurs kunnen kiezen uit deze zes standaardlicenties, die bepalen in welke mate hun werk verder verspreid mag worden en onder welke voorwaarden. Voor alle duidelijkheid: dit betekent niet dat je als auteur je auteursrechten opgeeft.
Een licentiegever kiest voor een werk de door hem gewenste standaardlicentie op de website van Creative Commons. Zodra een licentie gekozen is, wordt door middel van het daaraan verbonden logo op internet (en/of daarbuiten) duidelijk gemaakt welke licentie er aan het werk verbonden is. Voor (potentiële) licentienemers is dan duidelijk onder welke voorwaarden het werk gebruikt mag worden.
De zes licenties met bijbehorend logo zijn hieronder gerangschikt van minst restrictief naar meest restrictief:
Bron: http://www.creativecommons.be/nl/node/7
Bron: http://www.creativecommons.be/nl/node/40
Gevolgen voor de auteur
Wanneer een auteur zijn werk aanbiedt op het internet onder één van de zes licenties, dan geldt deze licentie wereldwijd en voor de duur van het auteursrecht ten aanzien van de licentienemer. Wanneer de licentienemer echter één of meer voorwaarden van de licentie schendt, dan kan de licentie ten aanzien van die persoon ontbonden worden. De schending moet de ontbinding wel rechtvaardigen, en moet dus voldoende “zwaar” zijn. Wanneer hiervan sprake is, zal van geval tot geval beoordeeld moeten worden.
Heeft een auteur spijt van zijn beslissing om zijn werk onder een bepaalde licentie te hebben verstrekt, dan kan hij niet onder de licentie uitkomen, tenzij de gebruiker de licentievoorwaarden schendt. Wel kan hij vanaf dat moment besluiten zijn werk niet langer onder de eerst gekozen licentie aan te bieden. Dit heeft geen gevolgen voor degenen die daarvoor, onder de voorwaarden van die licentie, gebruik hebben gemaakt van het werk. In de toekomst kunnen anderen echter niet langer gebruik maken van het werk onder de voormalige licentie.
Het vinden van werken
Onder CC-licenties vrijgegeven werken kunnen onder meer gevonden worden via het zoekportaal van Creative Commons (http://search.creativecommons.org/?lang=nl). Controleer echter voor het gebruik van een werk altijd of het daadwerkelijk onder een CC-licentie valt door naar de bron van het materiaal te kijken.
Bron: Creative Commons België
Biografie
Van der Perre, K., Voorhoof, D. & Lievens, E. (2015) Handboek Auteursrecht. Gent: Academia Press.
