Datawijsheid? Datageletterdheid? Wat houdt dat in?
Datawijs of datageletterd zijn betekent dat je als individu of instantie de kennis, vaardigheden en attitudes hebt om actief, creatief, kritisch en bewust data te gebruiken en te begrijpen. Het is een competentie die je beter in staat stelt om deel te nemen aan het sociale, economische en politieke leven.
Datawijsheid omvat twee grote competentieclusters:
- Data gebruiken of de kennis, vaardigheden en attitudes om de data zelf actief en creatief aan te wenden
- interpreteren: een grafiek, een tabel, een lijst gegevens kunnen lezen en begrijpen wat die willen zeggen,
- navigeren: je weg vinden in een verzameling van verschillende soorten data en verwerkingen ervan en er de boodschap of wat je nodig hebt uit kunnen halen
- verzamelen: zelf een proces om ruwe data te verzamelen kunnen opzetten en er een analyse van kunnen organiseren,
- presenteren: zelf de de resultaten van een data-analyse doelmatig kunnen voorstellen en visualiseren op maat van een publiek,
- Data begrijpen of de kennis, vaardigheden en attitudes om de rol van data kritisch en bewust te benaderen
- observeren: kunnen observeren hoe data gecommuniceerd en ingezet wordt.
- analyseren: kunnen analyseren wat de gevolgen individueel en maatschappelijk zijn van de manier waarop data gecommuniceerd en ingezet wordt.
- evalueren: kunnen evalueren of die gevolgen schadelijk of constructief zijn.
- refelecteren: kunnen reflecteren over hoe de manier waarop anderen of jezelf data communiceren en inzetten moet worden aangepast om de schadelijke gevolgen te minimaliseren.
Datawijsheid steunt daarbij op allerlei competenties uit de overlappende velden van
- taalcompetenties: o.a. de woordenschat over data en de interpretatiemogelijkheden van gebruikte stellingen, vragen en antworoden,
- numerieke geletterdheid: o.a. wiskundige competenties om met cijfers, bewerkingen en statistiekd om te gaan,
- logica en wetenschapsgeletterdheid: o.a. de mate waarin gegevens causaliteit of correlationaliteit weergeven, wanneer iets bewezen of geïndiceerd is of het toeval niet overstijgt,
- mediawijsheid en digitale geletterheid: o.a. de nodige software kunnen aanwenden, inzicht in hoe digitale verwerking in algoritmes, machine learning en AI werkt, competenties om representatie in woorden en beelden te analyseren, zich op hoe en waarom mensen beïnvloedt worden ...
Datawijsheid heeft bovendien een breed toepassingsgebied, van (omgaan met) wetenschap of journalistiek tot geautomatiseerde beleidsbeslissingen via Big data en AI.
