Smartphones, tablets en laptops behoren inmiddels tot het ‘klassieke’ pakket aan geschenken die heel wat 12-jarigen in ontvangst mogen nemen in de aanloop naar de middelbare school. Dit blijkt uit het Net Children go Mobile-onderzoek. De onderzoekers stellen echter vast dat deze 12-jarige gebruikers vaak nog niet weten hoe ze bijvoorbeeld op hun nagelnieuwe smartphone push-berichten moeten blokkeren of geo-locatiefuncties moeten uit zetten. Nochtans zijn dit belangrijke vaardigheden om veilig met een smartphone overweg te kunnen.

Smartphone-vaardigheden

Van de 11-12-jarige smartphonegebruikers weet maar 57% hoe de geolocatie-functie van zijn/haar toestel uit te zetten, kan 66% push-berichten blokkeren en weet 20% hoe ze commerciële pop-ups kunnen blokkeren. 15-16-jarigen bezitten deze vaardigheden wel, in deze groep gaat het respectievelijk om 78%, 87% en 70%.

De verschillen in vaardigheden vallen voor een deel te verklaren doordat nog niet alle 11-12-jarigen toegang hebben tot bepaalde toepassingen. Zolang een kind nog geen Facebookprofiel heeft, is het niet nodig om te weten hoe de privacy-instellingen aan te passen. Voor kinderen die op die leeftijd wél al een profiel en/of smartphone hebben, is het natuurlijk wel belangrijk om zich te kunnen beschermen tegen online risico’s en vervelende ervaringen online. Toch blijkt dat ook in die groep de vaardigheden nog beperkt zijn bij 11-12-jarigen. (Professor Leen d’Haenens - Instituut voor Mediastudies)

Wat kan je doen als ouder?

Met de overstap naar het middelbaar onderwijs wordt de leefwereld van jongeren een stuk groter en neemt het belang van communicatie met online en offline vrienden sterk toe.

Het is belangrijk dat ouders beseffen wat ze hun kind precies in handen geven. Mits de jonge gebruikers over voldoende vaardigheden beschikken om er verantwoord mee om te gaan, zijn mobiele media een toegangspoort tot een enorme variëteit aan leuke en leerrijke ervaringen. Maar net zoals je je kind ook niet onvoorbereid in het verkeer stuurt, is het aangewezen om hen actief te begeleiden tijdens hun eerste mobiele internetervaringen. (Sofie Vandoninck - Instituut voor Mediastudies):

Als ouder kan je bijvoorbeeld samen met je kind een profiel aanmaken, samen kijken naar de gebruikers- en privacy instellingen, je kind tonen hoe ongewenste (commerciële) berichten geblokkeerd kunnen worden, of je kind laten zien hoe hij of zij ongewenste inhouden kan rapporteren of melden. Daarnaast is open communicatie cruciaal, toon interesse in de online leefwereld van je kind, en praat regelmatig over zijn/haar online ervaringen. Informeer ook naar de minder leuke aspecten en ga samen op zoek naar een oplossing als er zich een vervelende ervaring voordoet. Uiteraard staan niet alle adolescenten open om hierover te praten met hun ouders. Uit het onderzoek blijkt dat ook oudere broers en zussen of andere familieleden de rol van raadgever en vertrouwenspersoon op zich kunnen nemen.

Algemene internetvaardigheden

Wat de algemene internetvaardigheden van jongeren betreft, doen de onderzoekers gelijkaardige vaststellingen. Van de Vlaamse 11-12-jarigen weet maar 33% hoe ze pop-ups kunnen blokkeren, 44% hoe spam te blokkeren, kan maar 49% zijn/haar privacy-instellingen aanpassen, en slaagt maar 66% erin om ongewenste contactpersonen te blokkeren. Ook hier stijgt het cijfer significant met ouder worden: jongeren van 15-16 jaar zijn meestal wel in staat om pop-ups (59%) of spam te blokkeren (71%), privacy instellingen aan te passen (94%) of berichten van ongewenste contactpersonen te blokkeren (95%).

Vooral als het gaat om het aanpassen van privacy-instellingen valt het op dat jongeren een zeer sterke vooruitgang maken tussen 11 en 16 jaar. Ook al scoren de Nederlandstalige jongeren over de hele lijn beter dan het Belgische gemiddelde, de verschillen tussen de jongere en oudere leeftijdsgroepen springen voor het hele land in het oog.

Net Children go Mobile-onderzoek

Het Europese onderzoeksproject Net Children go Mobile is een samenwerking gespreid over zeven Europese landen (België, Denemarken, Ierland, Portugal, Roemenië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk). In elk land werden een 500-tal kinderen tussen 9 en 16 jaar bevraagd via een face-to-face survey. In België werd de survey voorgelegd aan 236 Nederlandstalige kinderen en 275 Franstalige kinderen. Aan de jongeren werd eerst gevraagd om hun eigen vaardigheden met betrekking tot veilig internetgebruik te beoordelen. De actieve smartphone-gebruikers kregen nadien nog een aantal specifieke vragen over smartphonetoepassingen voorgelegd.

In opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media verzamelde en analyseerde de KU Leuven in 2014 de Vlaamse en Belgische gegevens van deze Europese studie. Via een uitgebreide face-to-face survey werden 511 kinderen tussen 9 en 16 jaar (bij hun thuis) bevraagd over hun ervaringen met het internet. Hieraan werd nog een kwalitatief luik gekoppeld waarin kinderen, jongeren, ouders, leerkrachten en leiding van de jeugdbeweging deelnamen aan verschillende focusgroepen.

Rapport

Het volledige rapport  kan je hieronder doorbladeren. Via deze link kan je het als pdf downloaden.