Studiedag (de)radicaliserende media: Verslag en Livestreams
Op dinsdag 3 mei 2016 organiseerde Mediawijs.be een studiedag rond (de)radicaliserende media, aansluitend bij Difference Day 2016: het evenement rond vrije meningsuiting en verscheidenheid. Je kan hier de livestream van de sessies nog eens bekijken samen met een verslag door Karen Mouws van sCoolEDU.org.
De ochtend begon met twee sprekers: Majd Khalifeh, een journalist bij VRT, gespecialiseerd in radicalisatie en het Midden-Oosten en George Arakel, die in Nederland het platform voorbeeld-allochtoon.nl opstartte. In de namiddag hadden de deelnemers de keuze tussen twee workshops.
Oorlog in onze straten: kijken in het hoofd van IS-strijders - Majd Khalifeh (VRT)
Als eerste spreker van de dag, gaf Majd Khalifeh (Journalist en documentairemaker VRT) ons een beter inzicht op hoe de propaganda machine van I.S. werkt én 
hoe ze zo efficiënt kunnen inspelen op jongeren. Hieruit kunnen we enkele belangrijke lessen trekken:
- IS gebruikt alle sociale mediakanalen die ze ter beschikking hebben om jongeren te bereiken. Zo gebruiken ze de nieuwe app Telegram om héél snel boodschappen te verspreiden via kanalen en subscripties.
- De filmpjes, liedjes, teksten, zijn zeer goed gemaakt en sluiten aan bij de leefwereld van jongeren.
- Ze tonen gelukkige en succesvolle verhalen van jongeren in Syrië.
- Ze vertalen hun propaganda naar allerhande talen, zoals ook Frans, Nederlands, Engels, Russisch, enzoverder.
- Ze passen hun boodschap en medium steeds aan aan het publiek dat ze op oog hebben.
De conclusie: I.S. hebben een zéér sterke communicatie machine. Indien we hier een antwoord aan willen bieden, moet het Westen een minstens even sterke tegennarratief opzetten.
Majd legt ook de vinger op de wonde voor het onderwijs: zowel leerkrachten als leerlingen moeten leren omgaan met deze grote machine. Ze moeten sociale media en de impact ervan leren begrijpen; en kritisch durven bekijken.
Voorbeeld-allochtoon.nl - George Arakel
George Arakel (oprichter voorbeeld-allochtoon.nl) begint zijn sessie met een boeiende vertelling van het leven zoals hij het ervaren heeft, als allochtoon in Nederland. En dat dat verre van rozengeur en manenschijn is. Maar wat hij vooral wil benadrukken, is dat er -in de mainstream media- te weinig goede voorbeelden en rolmodellen zijn voor allochtone jongeren. Zij voelen zich uitgesloten door deze negatieve beeldvorming en gaan dan die media ook vermijden. Met zijn platform, voorbeeld-allochtoon.nl, wil hij graag een positieve narratief brengen, met zowel positieve als kritische voorbeelden voor de jongeren die hij bereikt. In Nederland is dit platform controversieel, omdat het net een scheiding in de hand zou werken, in plaats van integratie, maar George benadrukt het belang van de positieve verhalen die bij de jongeren moeten komen.
Hiermee wil hij twee veranderingen bereiken in de beeldvorming:
- Goede, ambitieuze voorbeelden tonen aan allochtone jongeren, zodat ze weten dat ook zij hun ambities kunnen nastreven indien ze willen.
- Aan de Westerse wereld tonen dat de term 'allochtoon' geen negatieve bijklank hoeft te hebben en positieve associaties opwekken met het woord.
Als leerkracht communiceren over en reageren op (online) haatspraak - Vincent Engelbos (Jong en Van Zin) en Thomas Peeters (Orbit VZW)
Als laatste item in de studie voormiddag, was er een workshop over (online) haatspraak, en hoe je daar op kan reageren. Vincent Engelbos, van de organisatie Jong en Van Zin, toonde de interessante No Hate Toolbox, een praktisch instrument om mee aan de slag te gaan in de klas. Via enkele interactieve oefeningen, konden we zelf zien hoe je dat dan aanpakt om het gesprek aan te gaan met jongeren over (online) haatspraak. Al snel werd duidelijk dat het niet enkel belangrijk is wàt er gezegd wordt, maar ook in welke context. Op een uitspraak op Facebook zal je anders reageren dan op de trein of een avondje op stap met vrienden. Ook thema's als (cyber)pesten en mediawijs gebruik van sociale kanalen komen aan bod.
De Toolbox heeft ook uitbreidingen en aanpassingen voor OKAN-klassen en het Buitengewoon Onderwijs. Vanuit sCool hopen we snel een uitbreiding te kunnen zien voor het basisonderwijs, want ook daar is een duidelijke nood aan dit soort handige tools.
Vervolgens kwam Thomas Peeters, van Orbit VZW, ons meer vertellen over de bondgenoten-methode om racisme te begrijpen en tegen te gaan. Hij lichtte toe hoe het niet altijd zinnig is om recht tegen racisme in te gaan, maar dat het soms beter is om naar de onderliggende noden te luisteren van die persoon. Waarom zegt die zo'n dingen? Wat zit er achter? Op die manier kan dan gezocht worden naar raakvlakken, om naar te luisteren en over te praten. Dit is een methode die werkt op lange termijn en streeft naar begrip; maar minder goed werkt in een klascontext, waar vaak onmiddellijke actie nodig is.
Dit artikel verscheen eerder op SchoolEDU.org.