Mediawijs.be

De Digimeter is de jaarlijkse monitor van imec die onderzoek doet in Vlaanderen naar media en ICT: wat hebben we, wat doen we ermee en hoe voelen we ons daarbij?

Heel wat van de resultaten gaan over adoptie, gebruik van en gevoel over digitale media. Maar wat leert de Digimeter ons over mediawijsheid? Wij zochten het voor je uit!

Welke toestellen heeft de Vlaming in huis?

• Zo goed als elke Vlaming heeft één ‘smart device’ of ‘slim toestel’ (computer, tablet, smartphone, smart tv of smart wearable) in huis. Slechts 2% heeft geen ‘slim toestel’ in huis.
• Smartphone is het meest onmisbare toestel, gevolgd door de laptop.
• Ook bij 65+ is de smartphone een populair toestel, er is dus niet langer sprake een ‘kloof’ tussen jong en oud.

Welke toepassingen gebruiken ze?

• 9/10 Vlamingen hebben toegang tot internet thuis.
• 87% van de Vlamingen gebruikt maandelijks minstens één sociaal netwerk. Vooral jongeren, maar ook bij de oudere leeftijdsgroepen is een sterke groei zichtbaar bij de oudere leeftijdsgroepen.  
• Facebook prijkt nog steeds bovenaan, maar niet meer alleen. Vooral 16 tot 34-jarigen switchen met gemak van Facebook, YouTube, Instagram naar WhatsApp, Facebook Messenger en Snapchat en terug.
• Instagram is de sterkste stijger, in elke leeftijdsgroep.
• Waar Facebook de broadcaster is voor de jongere generatie, is het een sociaal medium voor de oudere generatie.
• Sociale media zijn niet altijd sociaal. Denk hierbij aan haatspraak, trolling en cyberpesten. Slechts één op drie (35%) van de Vlamingen krijgt dan ook een gevoel van verbondenheid door het gebruik van sociale media.

En hoe voelt de Vlaming zich daarbij?

• 8/10 Vlamingen worstelt met hoe ze zich voelen over digitale media, vooral over de smartphone.
• 31% voelt zich er afhankelijk van en 76% gaan op zoek naar manieren om hun smartphone te ‘temmen’, bijvoorbeeld door de smartphone bewust wegstoppen, notificaties uitschakelen, smartphone weg te stoppen tijdens het rijden of slapen.
• Ondanks dat 47% de smartphone bewust soms eens weg stopt om niet afgeleid te zijn, vindt 84% het vervelend als iemand tijdens een gesprek afgeleid is door de smartphone.

Hoe digitaal vaardig schat de Vlaming zichzelf in? Kortom: hoe mediawijs zijn we?

• 80% van de Vlamingen vindt zichzelf Mediawijs. Ze zijn zich bewust van de vele voordelen verbonden aan digitale technologieën, ze maken het leven makkelijk (68%), ze zijn interessant (65%) en leuk (64%).
• Toch worstelt nog 46% met digitale toepassingen. Een vierde van de bevolking vindt termen gelinkt aan digitale toepassingen verwarrend (26%), vermijdt digitale toepassingen omdat ze er niet vertrouwd mee zijn (22%) en twijfelen om digitale toepassingen te gebruiken omdat ze bang zijn om fouten te maken (20%).
• Deze percentages liggen systematisch hoger voor 65+.
• Maar in vergelijking bij vorige jaren daalt dit aantal meer bij de oudere dan bij de jongere generaties.

In de praktijk

• 67% van de Vlamingen voelt zich beter geïnformeerd dankzij digitale media, maar tegelijk is 62% bezorgd over de invloed van valse nieuwsberichten op de maatschappij. 68% gaat hierdoor nieuws raadplegen op vertrouwde nieuwswebsites in plaats van op sociale media of andere online kanalen.
• 30% van de Vlamingen vindt het ok om om data over zichzelf prijs te geven in ruil voor informatie en een betere service, maar tegelijk frustreert 66% zich eraan dat bedrijven niet transparant zijn over de data waarover ze bezitten.
• 65% leest de algemene voorwaarden zelden of nooit leest.
• 31% weet dus niet wat bedrijven wel of niet mogen doen met hun data.
• Minder dan de helft van de Vlamingen onderneemt acties om hun persoonlijke data te beschermen.
• 60% vraagt toestemming aan vrienden vooraleer ze gegevens van hen delen, nochtans zegt 42% dat vrienden foto’s of informatie over hen delen zonder daarvan op de hoogte te zijn.

Vlamingen staan over het algemeen heel positief ten opzichte van digitale media, maar zijn tegelijk niet blind voor de uitdagingen en risico’s die ermee gepaard gaan. Ze zoeken actief naar regels en manieren om deze in te perken. Hoewel ze deze niet altijd systematisch toepassen.

Wil je meer weten over Digimeter?
Lees hier wat de Digimeter ons leert over mediawijsheid
Download hier het volledige rapport