Mediawijs.be

De lespakketten over risico's op sociale netwerksites die je onderaan deze pagina kan downloaden werden ontwikkeld in het kader van het SPION-project (Security and Privacy in Online Social Networks). Ze ontstonden op basis van theorieën en onderzoek over het gedrag van jongeren op sociale netwerksites en op basis van onderwijskundige theorieën. Het pakket heeft meerdere cycli van implementaties, evaluaties en herzieningen doorlopen. Door middel van zorgvuldig empirisch onderzoek werd dan ook aangetoond dat de lespakketten in deze vorm hun doelen bereiken: het bewustzijn van verschillende risico’s op sociale netwerksites verhoogt bij de leerlingen en ze gaan zich veiliger gedragen.

Belangrijk

We begrijpen dat een leraar zijn/haar klas het best kent, en dus het best kan inschatten wat bij een specifieke klas al dan niet zal werken. We begrijpen dan ook dat leerkrachten lessen soms wat willen aanpassen. Er zijn echter een aantal factoren die uit ons onderzoek erg belangrijk bleken te zijn opdat de lessen hun doel zouden bereiken. We zetten hier 4 tips op een rijtje.

1. Geef tijd voor individuele reflectie

Hoewel samenwerkend leren meer en meer wordt benadrukt als belangrijke instructiestrategie, vonden we in ons onderzoek dat jongeren vooral nood hebben aan tijd om zelf eens stil te staan bij de verschillende risico's op sociale netwerksites. Nog voor de populairste tieners uit de klas hun mening kunnen uiten, en iedereen hiervan overtuigen, is het belangrijk dat iedereen even tijd voor zichzelf krijgt om na te denken. Dit wordt in onze lespakketten opgenomen door tijdens de huiswerkoefening eerst tijd te geven om individueel de vraagjes op te lossen. Ook tijdens het stellingenspel wordt eerst tijd gegeven om individueel na te denken, alvorens de stellingen klassikaal besproken worden. Werken met kaartjes, handopsteking, of 'lopen naar een kant van de klas', bleken minder goed (of zelfs helemaal niet) te werken!

2. Het gebruik van eigen profielen is niet nodig

In de lespakketten zit een 'vals' profiel, waarop alle mogelijke risico's te vinden zijn. Hoewel jongeren (en ook leerkrachten) wel eens aangeven dat dit 'onrealistisch' is, en dat zij niemand kennen met zo'n profiel, blijkt dit profiel toch even goed of zelfs beter te werken dan werken met het eigen, echte profiel. De duidelijke aanwezigheid van de risico's geeft jongeren immers de mogelijkheid om voorbeelden te zien van die risico's, die ze op hun eigen profiel soms moeilijker herkennen.

3. Ouders actief betrekken heeft zin

Uit de resultaten van ons onderzoek bleek dat het moeilijk is om ouders te betrekken door middel van info-avonden, omdat weinig ouders hier naartoe komen. In onze lespakketten werden ouders actief betrokken door middel van een huiswerkopdracht, die samen met de ouders gemaakt dient te worden. Dit verhoogt de impact van de les, vooral bij jongens!

4. Een enkele les is voldoende om een effect te bereiken

We begrijpen dat leraren reeds veel informatie moeten overbrengen aan hun leerlingen, en dat ze daarom soms in tijdsnood komen. Onderstaande lespakketten zijn bedoeld om te geven op 1 lesuur, per categorie van risico's. Er werden dus in totaal drie lespakketten ontwikkeld die telkens 1 lesuur in beslag nemen, en op dezelfde manier verlopen. Als leraar kan u beslissen om de drie delen te behandelen, of een keuze maken voor één van de drie delen. Naast deze drie lespakketten ontwikkelde SPION ook een algemene privacy-handleiding voor leerkrachten. Deze is bedoeld als optionele achtergrondinformatie, en is niet noodzakelijk om de lessen te geven.

Het materiaal

Er zijn drie lespakketten beschikbaar, bestaande uit een leraren- en leerlingenbundel. Deze bundels kan u hieronder downloaden.

• Les 1: Les over inhoudsrisico's op sociale netwerksites
  De les beschreven in deze cursus, focust zich op inhoudsrisico’s. We onderscheiden hierin schokkende inhoud (informatie die schokkend kan zijn) en foute inhoud (bv. Bewerkte foto’s, roddels, foute info die verspreid wordt ...).
• Les 2: Les over contactrisico's op sociale netwerksites
  De les beschreven in deze cursus, focust zich op contactrisico’s. We onderscheiden hierin cyberpesten, ongewenste seksuele aandrang, en privacy-risico’s.
• Les 3: Les over commerciële risico's op sociale netwerksites
  De les beschreven in deze cursus, focust zich op commerciële risico’s.