Mediawijs.be

Programma's tegen cyberpesten: Inspiratie vanuit offline pesten

Verstrengeling on- en offline contact

Wie vandaag met jongeren omgaat, kan er niet om heen: het sociale leven van tieners speelt zich verstrengeld af in de on- en offline wereld. ICT bekleden een prominente rol in hoe zij met elkaar omgaan en communiceren. Afspraakjes maken, spellen spelen, schooltaken uitvoeren, foto’s delen, vriendschappen onderhouden, intimiteit delen, ruzies en conflicten uitvechten, pesten, … dat alles gebeurt vandaag via ICT.

Cyberpesten kan een grote impact hebben op kinderen en jongeren. Daarom is het essentieel dat slachtoffers zich gesteund voelen en weten dat ze bij hun ouders terechtkunnen voor advies. Talrijke vragen stellen zich echter: Hoe pak je als ouder cyberpesten op een preventieve manier aan? Hoe detecteer je dat er iets fout loopt online? Op welke manier kan je steun verlenen, maar zelf ook verder advies verkrijgen van gespecialiseerde organisaties? Op deze en andere vragen proberen we hieronder een antwoord te geven.

Wanneer je gepest wordt via internet of gsm, kan dit een zware last voor je betekenen. Negatieve berichten of kwetsende foto’s kunnen snel ‘viraal’ gaan. Gelukkig zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je kan nemen om cyberpesten te vermijden en, als het je toch overkomt, te detecteren zodat je nog kan ingrijpen.

Steeds vaker worden ICT-applicaties ingezet ter ondersteuning van gezondheidszorg en -promotie. Eveneens in de strijd tegen cyberpesten bieden technologische toepassingen innovatieve kansen. Zo kunnen ze gelanceerd worden ter preventie van cyberpesten of om de gevolgen van dit probleem voor de slachtoffers te milderen. Drie soorten technologische interventies zijn mogelijk: “computer-tailoring”, “serious games” en automatische monitoring.

Cyberpesten is een relatief vaak voorkomend fenomeen onder jongeren. Aangezien cyberpesten dikwijls voorvloeit uit klassiek pesten op school en ook daar zijn impact laat voelen (bv. op de schoolprestaties en het welbevinden van de betrokken jongeren, maar ook op het meer algemene schoolklimaat), krijgen scholen een belangrijke rol toebedeeld in de preventie, detectie en oplossing van cyberpesterijen. Uit onderzoek blijkt dat ze daarvoor best een “whole school” benadering toepassen.

Net zoals op de speelplaats, de sportclub, de jeugdbeweging of andere plaatsen waar jongeren met elkaar omgaan, steekt pestgedrag ook de kop op wanneer jongeren met elkaar communiceren via informatie- en communicatietechnologieën (ICT). In dat opzicht kunnen we stellen dat klassiek pesten en cyberpesten in elkaars verlengde liggen. Ze lijken sterk op elkaar, aangezien het in beide gevallen om intentioneel gedrag gaat dat herhaaldelijk gesteld wordt om een andere persoon te schaden of te kwetsen.

Er wordt wel eens aangenomen dat cyberpesten maar bij woorden blijft en dus niet zo erg is voor het slachtoffer in vergelijking met slachtofferschap in klassieke pestvormen (zeker als er fysieke agressie gebruikt wordt). Nochtans is de emotionele impact van cyberpesten meestal groter in vergelijking met het leed veroorzaakt door klassiek pesten. Slachtoffers van cyberpesten vertonen meer symptomen van depressie, stress en angst dan slachtoffers van klassiek pesten. Bovendien is een aanzienlijke groep van de slachtoffers van cyberpesten ook slachtoffer van klassiek pesten.

Cyberpesten onderscheidt zich van klassiek pesten omdat de kwetsende acties worden uitgevoerd via allerlei elektronische toepassingen. Het gebruik van technologie leidt er toe dat jongeren zich minder geremd voelen om te gaan pesten. Ondanks dit verschil, blijkt uit onderzoek dat er toch een opmerkelijke overlapping bestaat tussen klassiek pesten en digitaal pesten. Deze overlapping komt grotendeels voort uit de sterke verwevenheid tussen daderschaps- en slachtofferschapsrollen bij beide vormen van pesten.