Artikel

Propaganda als spreekbuis van radicalen

Het gebruik van propaganda als spreekbuis voor radicale ideologieën is geen nieuw fenomeen. Met de hoge snelheid waarmee nieuwe technologieën ontwikkeld en verspreid worden, komen echter ook veranderingen in moderne propaganda strategieën.

De recente meest flagrante toepassingen van zo’n propagandavoering zien we bij verschillende extremistische groeperingen, en specifiek bij IS. De mediamachine binnen IS maakt gebruik van drones en GoPro-actiecamera’s om zware gevechten van zeer dichtbij en in hoge beeldkwaliteit vast te leggen. Bovendien worden strijders afgebeeld als helden door middel van Hollywood-achtige technieken.


Propaganda wil overtuigen

De video’s die IS verspreidt, dienen niet alleen als oorlogsverslaggeving. Ze worden ook gebruikt als reclamemiddel of verheerlijking voor de Jihad-leefstijl. IS geeft zelfs - als aanvulling op de video’s - een zeer professioneel tijdschrift uit waarin ze hun Jihad cultuur grondig aan bod laten komen: Dabiq.

Concreet gebruikt IS in hun tijdschrift drie dominante overtuigingstechnieken om sympathisanten te doordrenken van hun ideologie en hun beleid:

  1. Ze demoniseren hun vijanden, door consequent te verwijzen naar ongelovigen en kruisvaarders;
  2. Ze proberen hun aanslagen te verkopen als ‘dagelijkse kost’ door middel van reinigend taalgebruik (bijvoorbeeld, “[onze vijanden] werden verwelkomd door een bom”)
  3. Elke vorm van verantwoordelijkheid wordt in de schoenen geschoven van de slachtoffers, onder het mom van ‘eigen schuld, dikke bult” (bijvoorbeeld, “de aanslagen in Parijs zijn een reactie op de bombardementen op IS door Frankrijk”).

De doordachtheid en professionaliteit van zowel hun overtuigingstechnieken als hun taalgebruik toont dat IS media zien als één van de fronten waarop oorlog gevoerd moet worden. Vooral het internet is een front waar IS territorium gewonnen heeft. Onderzoek wees uit dat IS op hun hoogtepunt maar liefst 25 propagandastukken per dag publiceerde (761 alleen al in augustus 2015). Een toenemende proportie van deze publicaties is Engelstalig en daarmee specifiek gericht op Westerse geestverwanten.

Kan IS-propaganda overtuigen?

De meeste jongeren komen dergelijke propaganda niet gauw tegen Gewelddadige videobeelden wekken bij de meeste kijkers gevoelens van aversie op, in plaats van inspiratie IS verliest terrein op territoriaal vlak en op vlak van propaganda

Verkennende studie bij 400 Brusselse jongeren:

  • 80% had nog nooit gehoord van het tijdschrift van IS
  • Ongeveer één op vijf had wel eens een propagandavideo bekeken
  • 38% zei wel eens een onthoofdingsvideo bekeken te hebben
  • Academisch onderzoek toont aan dat een media-effect afhankelijk is van vele persoonlijke, psychologische, en sociale factoren
  • Een stuk propaganda heeft dus niet altijd hetzelfde effect: jongeren met extremistisch gedachtegoed zullen bijvoorbeeld eerder geneigd zijn naar media te kijken die hun ideeën bekrachtigen, dan dat (gevoelige) jongeren geradicaliseerd worden door extremistische media.
  • Recente rapporten tonen aan dat hun propaganda-output sterk gedaald is
  • Anti-terreurprojecten die specifiek online extremistische propaganda proberen tegen te gaan

Lees meer over