Mediawijs.be

Onze gezondheid is voor ieder van ons een kwetsbaar punt. Is het dan niet raar om te denken dat we robotica inzetten om te zorgen voor onze gezondheid?

Waarom zouden robots in de zorg een zinnig idee kunnen zijn?

Vandaag hebben we in België een kwaliteitsvolle gezondheidszorg. We staan echter voor een aantal grote maatschappelijke veranderingen:

• De babyboom generatie komt op pensioengerechtigde leeftijd
• Het aandeel mensen met een nood aan zorg neem toe
• Het aantal beschikbaar medisch- en zorgpersoneel binnen het overheidsbudget kan waarschijnlijk niet voldoende mee groeien met deze stijgende vraag
• Onze kwaliteitsverwachtingen ten opzichte van zorg en welzijn nemen toe

Om dit op te lossen, zijn er verschillende mogelijkheden. De hulp inroepen van robots is hierbij één piste. Een bekend voorbeeld van robotica in de gezondheidszorg is de Zora zorgrobot. Deze robot, die kan praten en dansen, wordt ingezet bij ergo- en kine oefeningen in bijvoorbeeld woonzorgcentra. Meer dan 60 van deze robots worden momenteel in België gebruikt. Een totaal andere robot is de Da Vinci Surgical, een operatie robot. Recent werd er in het OLV ziekenhuis  in Aalst een opleidingscentrum geopend om chirurgen te trainen om met deze robot ingrepen te doen.

De bovengenoemde zorgrobotica lijken allemaal al erg vergevorderde toepassingen. Het is echter belangrijk te benadrukken dat ze steeds een menselijke hand nodig hebben om hen aan te sturen. Het zijn geen zelfstandig werkende robots.

Zelfstandigheid van de huidige zorgrobotica

Mensen moeten de huidige zorgrobotica nog altijd zelf besturen. In de media wordt dit vaak niet genoeg benadrukt. Zo verscheen onlangs de documentaire ‘Ik ben Alice’. Hierin leek het alsof de robot Alice zelfstandig conversaties kon houden met ouderen om hun eenzaamheid te bestrijden. Zo ver staan we echter nog niet. De robot maakt gebruik van “text-to-speech”: mensen typen tekst uit die de robot vervolgens uitspreekt.

Deze niet zo autonome robots zijn op zich al een knap staaltje van technische innovatie. Doorbraken op diverse vlakken staan aan de basis hiervan: sensoren, camera’s, nieuwe materialen en productietechnieken, etc.

Op het gebied van zelfstandige communicatie en bewegingen is er wel nog veel werk. Hierbij horen twee soorten vragen:

• Technische vragen: bv. hoe zorgen we dat de robot zich op tijd van energie voorziet?
• Maatschappelijke vragen: bv. hoe kunnen we zorgen dat de robot veilig is in elke situatie, en hoe kunnen mens en robot samenwerken om elkaars sterktes te verhogen?

Robotica tussen gadget en zakmes

Heeft het zin om hier al op in te zetten? Jazeker! Deze toepassingen kunnen resultaten neerzetten die voorbij het gadget gehalte gaan. Met de Da Vinci robot bijvoorbeeld kan je accurater werken. Paro, een therapeutische zeehondrobot, kan bijvoorbeeld helpen om bewoners van woonzorgcentra zich beter in hun vel te doen voelen.

De meerwaarde van een robot moet echter groter zijn dan dat van een gadget. De huidige robots zijn geen zakmes: vaak is een robot goed in slechts één specifieke taak. Onderzoek naar welke factoren (bv. welke verschijningsvorm, hoeveelheid autonomie, etc.) meespelen om een robot te aanvaarden, is hier dan ook essentieel. We doen dit best met verschillende types mensen die zullen omgaan met de toekomstige robots. Hierdoor weten robotontwerpers het beste of de robot een meerwaarde is en niet tot zorgen leidt.