Mediawijs.be

Met gezondheidswijsheid of ‘health literacy’ kunnen mensen correcte beslissingen nemen over hun eigen gezondheid met ingewonnen informatie. Deze noodzakelijke basisvaardigheden en de toegang tot informatie liggen meer en meer in het digitale domein. Twee op de drie Vlamingen gebruikt namelijk het internet om informatie over gezondheid op te zoeken. Veel van deze online gezondheidsinformatie is wel foutief, gekleurd of achterhaald en daarom gevaarlijk. Onafhankelijke, kwaliteitsvolle organisaties zouden hier de toegang tot kwaliteitsvolle en gevalideerde informatie moeten garanderen.

Economische- en gezondheidsmeerwaarde van health literacy

Overheden en zorginstellingen zetten bovendien volop in op de ontwikkeling van mobile health en eHealth. De economische impact van mobile- en eHealth voor Europa betekent tegen 2017 een besparing van 99 miljard euro. Enerzijds komt dit van een verbeterde preventie, anderzijds door snellere diagnoses en het op afstand kunnen volgen van patiënten.

Naast de economische impact is er uiteraard ook een gezondheidsimpact. Wie voldoende health literate is, leeft langer en gezonder. Mensen die over een beperkte health literacy beschikken, maken minder gebruik van preventieve zorg. Dit heeft een negatief effect op de levenskwaliteit en de levensduur. Instellingen die health literacy bevorderen, creëren dus een aanzienlijke en meetbare economische- en gezondheidsmeerwaarde.

Technologie en health literacy

Via gezondheidsapps en wearables kunnen “patiënten” in de toekomst parameters als hartslag en bloeddruk zelf registreren en opvolgen. Vanaf 2018 kunnen artsen medisch goedgekeurde apps voorschrijven, die de mutualiteit terugbetaalt. Voor het klinisch valideren van zo’n toepassingen is er nog geen regelgevend kader uitgewerkt in België. Technologische standaardisatie, dataveiligheid en privacy zijn voor de hand liggende obstakels. Daarnaast is health literate zijn ook een belangrijk obstakel.

Bibliotheken staan dichtbij de mensen

Bibliotheken kunnen een uitgesproken rol spelen in het health literate maken van de burger. De bibliotheek beschikt hiervoor over een heel sterke troef: het is een trusted partner binnen een fijnmazig netwerk. Hierbij horen ook andere kwaliteitsvolle netwerken zoals gespecialiseerde zorginstellingen, ontwikkelaars en beleidsvoorbereidende instanties.

Om deze taak op zich te nemen, moeten er veranderingen plaatsvinden:

• Bibliotheken dienen zich te ontwikkelen tot kenniscentra: dit roept een minder enge associatie met boeken, cultuur en vrije tijd op
• Deze kenniscentra hebben bij voorkeur een regionale actieradius en met een specifieke focus
• Bibliotheken dienen zich bovendien onderling te verbinden. Hierdoor zou de expertise voor elke burger toegankelijk moeten zijn, los van de regio waarin men woont.

Een goed voorbeeld hier is een recente samenwerking tussen Kenniscentrum ARhus en AZ Delta (regio Roeselare). Bibliotheken staan veel dichter bij de burger dan bijvoorbeeld ziekenhuizen. Hierdoor stelde AZ Delta de vraag om de traditionele ‘Week van het Hartritme’ dit jaar (2016) in ARhus te organiseren. Dit in samenwerking met de firma Qompium, die de app Fibricheck ontwikkelde – een app die het risico op voorkamerfibrillatie (VKF) meet. Hoofdcardioloog dr. Karl Dujardin gaf bovendien een lezing over de evoluties op vlak van eHealth en mobile health. Bij 10 van de meer dan 800 burgers die de test deden werd er VKF gedetecteerd. De helft daarvan was totaal niet op de hoogte dat ze VKF hadden. Ook de lezing van dr. Dujardin werd massaal bijgewoond, zowel ter plaatse in ARhus als via de livestream.

Evolutie van klassieke bibliotheek naar modern kenniscentrum

De bibliotheek van de toekomst is die van het (verre) verleden. Geen 19de-eeuwse kabinetten van verzamelaars en dilettanten. Wel klassieke centra waar technologie, experten en burgers elkaar ontmoeten en inspireren. Centra die een prominente rol spelen op alle maatschappelijke vlakken, zoals bijvoorbeeld gezondheid en welzijn. Centra die veel meer dan voorheen kunnen inspelen op lokale en regionale opportuniteiten en sterkten. 

Bronnen

World Health Organization (WHO), the 7th Global Conference on Health Promotion, "Promoting Health and Development: Closing the Implementation Gap", October 2009. Retrieved at: http://www.who.int/healthpromotion/conferences/7gchp/Track1_Inner.pdf

Latour, S. (2013). “Dokter! Ik heb een myocardinfarct!”. Masterproef, KU Leuven.

GSM Association (2013). “Socio-economic impact of mHealth: An assessment report for the European Union”. Retrieved at: http://www.gsma.com/connectedliving/wp-content/uploads/2013/06/Socio-economic_impact-of-mHealth_EU_14062013V2.pdf