Hoe gaan ouders om met gamende kinderen?
Gamen is een populaire bezigheid bij zowel lagere schoolkinderen als tieners. Zelfs bij zeer jonge kinderen wint deze activiteit aan interesse. Recent onderzoek uitgevoerd door iMinds-Mict-UGent bij Vlaamse gezinnen toont aan dat 82 % van kinderen tussen 3 en 10 jaar minstens éénmaal per week een digitale game[1] speelt. Gezien de prominente aanwezigheid van digitale games binnen het gezin, spelen de ouders een actieve rol in hoe kinderen omgaan met deze vorm van media. Het reguleren en het in goede banen leiden van gamegebruik door ouders wordt ouderlijke mediatie genoemd.
Ouderlijke mediatie?
De achterliggende theorie van ouderlijke mediatie stelt dat ouders door gebruik te maken van verschillende communicatiestrategieën eventuele negatieve effecten van digitale games kunnen modereren. Men beschrijft hierbij drie mogelijke strategieën om het gamegebruik bij kinderen te reguleren. Een eerste strategie die vaak gebruikt wordt is restrictieve mediatie waarbij ouders regels aan hun kind voorleggen met betrekking tot de inhoud van digitale games en de tijd dat kinderen digitale games kunnen spelen. Zo kunnen ouders bepaalde games verbieden omdat de inhoud nog niet geschikt zou zijn voor hun kind. Een tweede strategie is actieve mediatie waarbij de ouder de inhoud van digitale games met het kind bespreekt en evalueert. Ouders kunnen wijzen op zowel de negatieve aspecten van digitale games als de positieve wanneer ze gebruik maken van deze strategie. Deze strategie heeft als doel om bij kinderen de mogelijkheid te ontwikkelen om kritisch na te denken over games. Tot slot, co-playing is de derde strategie waarbij ouders samen met hun kind digitale games spelen. Hierbij is de aanwezigheid van de ouder tijdens het spelen van digitale games van belang en de eventuele hulp die de ouder kan geven aan het kind.
Peuters versus tieners
Sinds de intrede van smartphones en tablets in het gezin, is de toegankelijkheid van het spelen van digitale games verhoogd bij zeer jonge kinderen. Deze innovatieve media zijn eenvoudig in gebruik en afgestemd op de motorische vaardigheden van deze leeftijdsgroep. Dit zorgt voor een toegenomen interesse in digitale games bij deze jonge leeftijdsgroep. Ouderlijke mediatie is daarom van belang om mogelijke negatieve effecten van gaming te vermijden zoals problematisch gebruik of verzet tegenover regels met betrekking tot digitale games. Bovendien zorgt ouderlijke mediatie ervoor dat deze jonge kinderen leren om kritisch na te denken over de inhoud van een bepaalde game. Ouders spelen ook vaker samen met hun kind wanneer het jonger is. Ze doen dit vooral om hun kind te begeleiden en te kunnen helpen wanneer het nodig zou zijn.
De rol van ouders bij gamegebruik verandert naarmate kinderen ouder worden. Wanneer kinderen ouder worden neemt de invloed van vrienden toe en neemt de rol van de ouders af. Op oudere leeftijd vertonen kinderen vaak verzet tegen de regels die ouders opleggen met betrekking tot gamen. Kinderen waarbij de ouders actieve mediatie gebruiken, spelen vaker games die niet getolereerd worden binnen het gezin. In deze situatie zien kinderen digitale games namelijk als een verboden vrucht door de ouder die nadrukkelijk zijn bedenkingen overbrengt bij het kind, waardoor die specifieke game net aantrekkelijker wordt om te spelen.
Attitudes over games
Onderzoek heeft aangetoond dat attitudes tegenover games van ouders een rol spelen in hoe ouders omgaan met games. Zo hebben ouders vaak hun bedenkingen over digitale games spelen en percipiëren ze het als niet educatief of cognitief relevant. De negatieve benadering van games in populaire media als wetenschappelijk onderzoek bekrachtigt deze negatieve houding van ouders tegenover digitale games. De invloed van deze bronnen op ouders zorgt er vaak voor dat ouders de idee creëren dat games verslavend zijn, geweld zouden stimuleren en de sociale interactie zouden verminderen. Niettemin heeft recent onderzoek aangetoond dat ouders positiever tegenover games staan in vergelijking met enkele jaren geleden, maar toch verkiezen ouders andere activiteiten voor hun kinderen. Hoe dan ook valt de impact van negatieve attitudes tegenover games bij ouders niet te onderschatten. Zo gebruiken ouders met een negatievere attitude tegenover games minder ouderlijke mediatie in vergelijking met ouders die positiever tegenover games staan. Bovendien gebruiken ze ook een controlerende stijl. Ouders met een negatievere houding zullen bijvoorbeeld hun kind eerder straffen wanneer het toch een bepaalde game heeft gespeeld die ze voordien verboden hadden. Onderzoek heeft aangetoond dat deze ouderlijke mediatie en een controlerende stijl op hun beurt samenhangen met problematisch gamegebruik en verzet tegen regels. Ouderlijke mediatie zorgt voor minder problematisch gedrag terwijl een controlerende ouder net het tegenovergestelde teweegbrengt; meer problematisch gebruik en meer verzet tegen de regels. Een negatieve attitude tegenover games bij ouders houdt mogelijks stand omdat ouders niet game-geletterd zijn. Ouders weten namelijk niet wat games inhouden en behouden hun negatieve attitude. Daarom is het belangrijk dat ouders goed geïnformeerd zijn over games om zo hun negatieve attitude te kunnen bijstellen. Ouders die op die manier een positiever en correcter beeld kunnen vormen over games, zullen meer en betere ouderlijke mediatie-strategieën gebruiken. Op die manier kunnen ze het kind ook op een beter manier begeleiden bij het spelen van digitale games.
Parental controls en gaming labels
Er bestaan heel wat tools die ouders kunnen helpen. Zo zijn er bepaalde tools (bv. parental controls) die het ouders eenvoudiger maken om bepaald gamegebruik te monitoren. Verder bestaan er game-labels (bv. PEGI) die ouders wegwijs maken in het grote aanbod van games en ouders een indicatie geven voor welke leeftijd een bepaalde game geschikt is en de inhoud van de game meer proberen duiden. Niettemin creëren deze labels en parental controls vaak het omgekeerde effect bij kinderen. Labels die leeftijdsrestricties opleggen, maken het net voor die leeftijdsgroep aantrekkelijker om die specifieke game te spelen. Parental controls worden dan weer vaak omzeild door de kinderen zelf. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat ouders niet op de hoogte zijn van deze labels of tools en ze daarom niet gebruiken. Bovendien vertrouwen ouders eerder op hun eigen ouderlijke mediatie-strategieën.
De resultaten beschreven in bovenstaande post komen uit het Wanagogo-project. Dit MiX-ICON-project werd ondersteund door iMinds (Interdisciplinair Instituut voor Technologie), een onderzoeksinstituut gefinancierd door de Vlaamse overheid. De volgende bedrijven en organisaties waren betrokken binnen dit project: Studio 100, Monkube, Larian, CUO, MICT, MM Lab, EDM, met ondersteuning van IWT.
[1] Met digitale games bedoelen we zowel eenvoudige online games zoals Candy Crush als complexere games zoals Grand Theft V die op een elektronische toestel kunnen gespeeld worden zoals een computer, smartphone, tablet of console.