Mediawijs.be

Kan je het je voorstellen, een leven zonder smartphone, laptop of tablet? Nochtans was het amper twintig jaar geleden heel vanzelfsprekend om quasi schermloos door het leven te gaan. Je digitale balans? Niemand die daar toen wakker van lag!

Toen de digitale balans nog niet bestond

Nog niet zo lang geleden (lees: tot voor de jaren 2000) hadden mensen nog niet de behoefte om continu bereikbaar te zijn. Logisch, want dat was ook helemaal niet mogelijk: gsm’s stonden nog in hun kinderschoenen en werden zelfs raar bekeken. Kijk maar naar onderstaand filmpje uit 1998:

“Ja, eigenlijk is dat wel erg he, want vroeger kon je zonder gsm … Ik ben opgegroeid in een tijdperk dat er geen gsm bestond en nu kan je eigenlijk niet meer zonder.”

– Bart, 55 jaar

Het verschil tussen een gsm en een smartphone

Een gsm is een mobiele telefoon waarmee je kan bellen en sms’en. Soms heeft een gsm ook een camera, maar de kwaliteit is meestal niet zo goed.

Een smartphone is een mobiele telefoon waarmee je niet enkel kan bellen en sms’en, maar ook toegang tot het internet hebt. Zo kan je apps downloaden en dingen opzoeken. Ook kan je foto’s nemen van goede kwaliteit.

Een nieuwe wereld ging open

Met de komst van de gsm en later de smartphone kregen we er plots heel wat mogelijkheden, maar ook moeilijkheden bij. Terwijl de telefoon vroeger thuis stond en mensen wel zouden terugbellen als ze je écht nodig hadden, waren we ineens altijd en overal te bereiken.

Leuk, want zo missen we niks: is er die avond een feestje, dan zal je het snel horen. Maar wie z’n smartphone niet bij zich heeft, is er niet bij. En zo wordt bereikbaarheid plots een must! We hebben het gevoel dat onze smartphone niet meer van onze zijde mag wijken, dat we snel moeten antwoorden op berichtjes en dat we elk telefoontje moeten opnemen.

“Of ik mijn smartphone altijd bij heb? Iedereen toch, omdat de maatschappij nu zo is. Vroeger stuurden we brieven, nu sturen we een sms.”

– Caroline, 49 jaar

#FOMO en #JOMO

De smartphone en sociale media hebben een hoop nieuwe fenomenen in het leven geroepen, waaronder FOMO en JOMO:

FOMO: deze afkorting voor ‘Fear of Missing Out’ betekent dat mensen bang zijn om iets te missen. Foto’s en filmpjes van de gebeurtenis op sociale media kunnen het gevoel nog versterken. 

JOMO: ‘Joy of Missing Out’ is de tegenhanger van FOMO en pleit er juist voor om dingen te durven missen, door bijvoorbeeld je telefoon niet de hele tijd te checken. De advocaat van de digitale balans!

Je smartphone, een manusje-van-alles

Het kan soms moeilijk zijn om je telefoon niet bij te hebben. Niet alleen het gevoel onbereikbaar te zijn zorgt voor stress: mensen vinden het ook vervelend als ze niks kunnen opzoeken of aan anderen kunnen laten weten dat ze wat later zullen zijn.

“Als ik mijn smartphone thuis eens vergeet, voel ik mij heel de dag verloren.”

– Seppe, 17 jaar

Zeker met de komst van mobiele data kende de smartphone een groei: waar je ook bent, je kan altijd rekenen op je manusje-van-alles. Doordat je smartphone voor duizend en een dingen gebruikt kan worden, merken mensen ook dat ze steeds moeilijker zonder kunnen. Hun digitale balans raakt uit evenwicht.

Jongeren en smartphones

Vooral voor jongere generaties is de smartphone vandaag niet meer weg te denken uit hun dagelijkse leven: 95% van jongeren tussen 12 en 18 jaar zou al over een eigen smartphone beschikken. Voor velen vormt het als het ware een verlengstuk van hun lichaam.

“Ja, mijn smartphone is deel van wie ik ben, hij plakt aan mij, het is bijna een vijfde ledemaat geworden.”

– Axelle, 14 jaar

Vind je je digitale balans niet?

Is het voor jou een hele opgave om je smartphone af en toe links te laten liggen? Of vind je van jezelf dat je te veel tijd doorbrengt achter een scherm? Check onze tips om wat meer grip te krijgen op je schermtijd.

Ontdek onze tips

Meer weten?

Lees deze Mediawijze dossiers

Digitaal in balans