Mediawijs.be

Op 4 mei 2012 keurde de Vlaamse Regering de Conceptnota Mediawijsheid principieel goed, een gezamenlijk voorstel van minister van Media Ingrid Lieten en minister van Onderwijs Pascal Smet. Mediawijsheid is een thema dat zich situeert op het snijvlak van verschillende beleidsvelden, waaronder Media en Onderwijs. Beide beleidsvelden zijn reeds actief in het mediawijsheidsveld en wilden met deze conceptnota een krachtige impuls geven aan de verdere uitbouw van een gecoördineerd en geïntegreerd beleid en aan de ontwikkelingen binnen het veld.

In het regeerakkoord 2009-2014 ‘Een daadkrachtig Vlaanderen in beslissende tijden’ komt de thematiek van mediawijsheid uitgebreid aan bod. Ook op Europees niveau leeft het thema sterk. Onder meer de Digitale Agenda voor Europa – één van de initiatieven van de Europa2020-strategie - besteedt er aandacht aan. En verder is er het Europees raamwerk voor sleutelcompetenties voor levenslang leren, waarin digitale geletterdheid en mediawijsheid een belangrijke rol spelen.

Visie, scope en definitie

Voor de Vlaamse overheid is mediawijsheid:

het geheel van kennis, vaardigheden en attitudes waarmee burgers zich bewust en kritisch kunnen bewegen in een complexe, veranderende en gemediatiseerde wereld. Het is het vermogen tot een actief en creatief mediagebruik dat gericht is op maatschappelijke participatie.

Het is belangrijk te benadrukken dat het bij mediawijsheid niet enkel gaat om praktische vaardigheden zoals ICT-skills, leesvaardigheid en vlotte omgang met/creatief gebruik maken van verschillende media, maar ook om mediabewustzijn vanuit de praktijk, inzicht in de mechanismen van commerciële communicatie en de media-industrie, kritische informatie- en strategische vaardigheden, en verantwoord en veilig mediagebruik.

Een ander belangrijk element is dat mediawijsheid betrekking heeft op alle (nieuwe én traditionele) media. Dit houdt onder meer in dat mediawijsheid evolueert naargelang er nieuwe media worden ontwikkeld. Dit betekent dat mediawijsheid geen competentie is die men eenmalig kan verwerven, maar dat het onderdeel is van levenslang leren.

Cruciaal is dat er wordt uitgegaan van een benadering, die niet vertrekt vanuit angst en vanuit verbieden, maar vanuit een emanciperende visie waarin je die media gebruikt om jezelf uit te drukken. Er worden gestreefd naar een evenwicht tussen ‘emanciperen’ en ‘beschermen’.

Ook multi-stakeholder-governance is een belangrijke pijler van het beleid. Een doeltreffend beleid t.a.v. mediawijsheid veronderstelt een vruchtbare wisselwerking tussen verschillende betrokken actoren, tussen aanbieder en gebruiker, tussen sector en overheid.

Belangrijkste doelstellingen

Via de conceptnota mediawijsheid wordt gewerkt aan vier belangrijke doelstellingen:

1. Het creëren van een duurzaam en strategisch kader voor mediawijsheid.
   Een duurzaam visie- en beleidskader ondersteunt de acties en initiatieven m.b.t. mediawijsheid. In deze conceptnota worden de krijtlijnen getrokken. Overeenkomstig de behoeften, nieuwe inzichten en technologische ontwikkelingen kan dit kader worden aangepast.
2. Het stimuleren en verhogen van competenties.
   De omgang met de diverse media op een kritische en efficiënte, maar ook op een verantwoorde en veilige manier, vereist kennis, vaardigheden, en attitudecompetenties. Het stimuleren en verhogen van competenties is één van de kerndoelstellingen van een mediawijsheidsbeleid. Uiteraard dragen in deze context ook de acties, geformuleerd in het kader van kennisverwerving, onderzoek en monitoring, bij aan een toenemend inzicht bij de overheid, de sector en het publiek.
3. Het wegwerken van de digitale kloof.
   De digitale kloof of de scheidingslijn in de maatschappij tussen zij die wel de toegang en de vaardigheden hebben om met ICT om te gaan en zij die deze toegang en vaardigheden niet hebben, dient te worden bestreden. Er moet een bijdrage worden geleverd aan een meer inclusieve maatschappij waar de toegang tot media gegarandeerd wordt en iedereen de nodige mediawijsheidscompetenties heeft.
4. Het creëren van een veilige en verantwoorde mediaomgeving.
   Het gebruik van vooral nieuwe media houdt niet alleen kansen maar ook risico’s in. Een mogelijke aanpak bestaat erin om o.m. (zelf)regulerende initiatieven te bevorderen. Zeker moet er alvast ingezet worden op het sensibiliseren en moet er werk worden gemaakt van diverse e-safety-initiatieven. Gedurende de looptijd van de conceptnota zal elk jaar een sensibiliseringscampagne plaatsvinden rond een specifiek thema. Binnen Onderwijs wordt gewerkt aan een geïntegreerd e-safety systeem via het Europese e-safety Label programma.

Om deze doelstellingen te behalen bevat de conceptnota een actieplan met een veertigtal concrete actie. Een volledige opsomming kan u vinden in de conceptnota.