Mediawijs.be

In het Mediawijs Competentiemodel bakenen we 5 strategische doelen af waartoe media kunnen bijdragen in het streven naar gelukkige burgers. Ze gaan samen met de functies die media over verschillende contexten en doelgroepen heen kunnen vervullen.

• INFORMEREN - jezelf en anderen op de hoogte brengen en houden
  Informatie bijhouden of delen is vaak een kernreden om een medium te gebruiken of ontwikkelen. Boeken, kranten, nieuwsuitzendingen, weerberichten, nieuws van het front ... van traditionele tot digitale media lijken de mogelijkheden wel eindeloos. Niet voor niets spreken we van een schat aan informatie. En zoals elke piratenschat ondervind je op zoek naar goede informatie de nodige hindernissen, blijkt de schat soms een lege doos en is het een uitdaging om een gevonden schat te besteden in het algemeen belang. Mediawijsheid kan je helpen om informatie te zoeken, de informatie en de bronnnen daarvan te beoordelen en om zelf op een goede manier informatie samen te brengen, te ontsluiten en te verspreiden.

• INTERAGEREN - uitwisselen van opinies, gevoelens, data, goederen, diensten, geld ...
  Media laten ons toe om de grenzen van tijd en ruimte te overbruggen om contact te leggen met anderen, elkaar boodschappen over te brengen en afspraken te maken die leiden tot fysieke of reële resultaten. Eén op één, in groep of met diensten, overheden en webshops, de kansen op interactie via media zijn alomtegenwoordig. Vriendschappen en relaties kun je zo laten bloeien of onderhouden. Je kunt je vragen stellen aan meer mensen en instanties dan ooit te voren. Je kunt je administratie en transacties online regelen. Je kunt je klanten rechtstreeks bereiken.
  Anderzijds, verhinderen die media niet dat je iets verkeerd begrijpt, iemand beledigt of pest, communicatie onderschept of met de verkeerde personen in contact komt. En wat vingervlug gaat voor de ene, is nog vreemd en beangstigend voor de andere. Mediawijsheid kan je helpen om met je communicatie de juiste mensen en instanties te bereiken, om zo goed mogelijk te reageren op anderen, om je knoppenkennis te vergroten, om je weg te vinden in het kluwen van technische mogelijkheden en aangeboden diensten en om bewust om te gaan met je privacy.

• CREËREN - media(-inhoud) voor jezelf en anderen maken
  Je ideeën, emoties, verhalen ... goed kunnen uitdrukken, dat heb je nodig om verbinding te maken met anderen en om jezelf verder te ontwikkelen. Media bieden je daarvoor meer mogelijkheden dan ooit: foto’s, video’s, websites, blogs, podcasts, games, social media posts, 3D-geprinte voorwerpen … Creëren en maken helpt mensen gelukkiger maken en stem geven en zorgt voor zelfexpressie en beleving.
  Niet iedereen heeft toegang tot alle toestellen en software of is even rad van tong, oog of vinger. Gezien of gehoord worden in de grote hoop van creaties, vraagt steeds meer creativiteit, originaliteit en kwalitatieve uitvoering. En soms neemt iemand anders jou creatie zomaar over of doe je dat zelf met de creatie van iemand anders. Mediawijsheid kan je helpen om je creatieve basisvaardigheden te ontwikkelen, om de kwaliteit en het bereik van je werk te verhogen en om te weten wat je wel of niet kunt met het werk van iemand anders en hoe je dat zelf duidelijk maakt over je eigen werk.

• AMUSEREN - jezelf en anderen entertainen
  YouTube kijken, games spelen, gewoon wat rondsurfen op zoek naar weetjes, struinen door de social media van je vrienden en kennissen, een LAN-party organiseren, memes maken ... digitale media voorzien je van een gigantisch aanbod aan amusement. En ze laten je toe om zelf aanbod te voorzien om anderen te entertainen. De boog kan nu eenmaal niet altijd gespannen zijn en samen genieten zorgt voor betere banden, betere samenwerkingen, hogere productiviteit ...
  Sommigen verliezen zich ook wel eens in een serieuze binge-sessie, blijven net wat te lang, of juist veel te veel hangen in een game of zien het verschil niet meer tussen een grapje maken of iemand ronduit pesten. Mediawijsheid kan je helpen om samen bewust te genieten van media en een balans te vinden tussen wanneer en waarvoor je media al dan niet gebruikt.

• VERWEREN - opkomen voor jezelf, voor je mening, voor anderen, voor de goede zaak ...
  De media vormen een belangrijk onderdeel van de publieke ruimte. En van oudsher moeten we kunnen opkomen voor onszelf, voor anderen of voor iets op de speelplaats, de straat, het werk, op café … Een online petitie, een mailprotestactie of via sociale media je vertegenwoordigers contacteren … opkomen voor iets of iemand kan ondere meer via digitale media. En soms kies je er niet alleen zelf voor, maar moet je jezelf of anderen kunnen verweren tegen wie jou en of je omgeving belaagt. Mediawijsheid kan je helpen om je weerbaar op te stellen tegen en voor jezelf, de anderen, een hoger doel ...

Al die doelen kunnen op zich staan, maar lopen in de praktijk vaak door elkaar. Wanneer je bijvoorbeeld informatie verspreidt, informeer en interageer je meestal tegelijkertijd. Je creëerde het media-item waarmee je de informatie overbrengt en misschien maakte je er wel een amusante video van of een entertainende game. En je stelt je misschien wel weerbaar op om te pleiten voor 'de goede zaak' of om te reageren op negatieve reacties op jouw informatie.

In het algemeen is elk van deze doelen of functies even belangrijk. Je houdt met alle vijf rekening om aan mediawijsheid te werken. Over alle acties, organisaties en inititeven heen streven we naar een goede balans ertussen.
In een concrete praktijk moet je voor elke context en elke doelgroep nagaan waar je de nadruk op wil leggen in je vorming, tool, campagne ... Vermijd daarbij om de doelen die daarin niet aan bod komen te bemoeilijken door ze als negatief of minderwaardig voor te stellen.

Het Mediawijs Competentiemodel is het resultaat van de zoektocht tot dusver. Het is een aanzet en een levend model met handvatten om voor je eigen medium, doelgroep en context het concrete kader te formuleren.

Lees ook de andere artikels over het Mediawijs Competentiemodel!

• Vertrek van een brede visie: streven naar geluk
• Welke mediawijze competentieclusters en subcompetenties heb je nodig?
• Bepaal welke kennis, vaardigheden en attitudes van toepassing zijn voor jouw context

Vragen of opmerkingen?  Laat iets weten!