Mediawijs.be

Mediawijsheid omvat de competenties die je nodig hebt om actief, creatief, kritisch en bewust deel te nemen aan de samenleving. Maar wat zijn die competenties nu? We werkten samen met 13 experten om deze competenties mee te helpen bepalen. Op basis van de analyse van bestaande modellen gaven de experten aan welke elementen het Mediawijs Competentiemodel zeker moet bevatten en welke niet.

In 2015 stelde Mediawijs een expertengroep Mediawijs Competentiemodel samen met als leden

• Jan De Craemer (Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming)
• Karl Desloovere (Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming)
• Mary Berkhout (Mediawijzer.net)
• Daniel Lechner (Mediawijzer.net)
• Hannes Vanhaverbeke (Cultuurconnect)
• Johan Van Braak (UGent)
• Britt Adams (UGent)
• Pierre Fastrez (UCLouvain)
• Wil Meeus (UA)
• Joris Vanouytsel (UA)
• Aleksander Driesen (UA)
• Christine Michielsens (KdG)
• Sofie Vispoel (Arteveldehogeschool)

In wisselende samenstelling kwam de Expertengroep onder leiding van dr. Hadewijch Vanwynsberghe samen op 7 mei en 2 september 2015 en 4 februari en 28 september 2016. Daar werden verschillende Vlaams relevante modellen voorgesteld en werd er bepaald welke elementen zeker overeind bleven en welke moesten verschuiven of verdwijnen.  De ideeën van de expertengroep werden getoetst aan het werkveld op het Vlaams Mediawijs Congres op 17 november 2015, bij de teamleden van Mediawijs, bij het overlegplatform Onderwijs van Mediawijs en de VLOR en bij het overlegplatform Sociaal, Cultureel en Welzijnswerk van Mediawijs. Het model werd gelanceerd op het Vlaams Mediawijs Congres van 15 en 16 november 2016.

Hieronder vatten we de voornaamste elementen uit het advies van de Expertengroep samen.

Elementen die Het Mediawijs Competentiemodel moet bevatten

• Kennis, vaardigheden en attitudes 
  Een competentie is een combinatie van wat je weet, wat je doet en hoe je je voelt.
• Media gebruiken 
  Media gebruiken is het technisch actief gebruik van media. Dit gaat zowel over het bedienen van media, het navigeren tussen en binnen media alsook het organiseren van media. Produceren is een integraal onderdeel van gebruiken, want wanneer je gebruikt produceer je in veel gevallen ook.
• Media begrijpen 
  Media begrijpen is het kritisch passief gebruik van media. Dit start met een eerste observatie, daarna volgt een analyse en evaluatie. Reflecteren of nadenken over wat dit voor jezelf en anderen betekent, is het eindpunt van dit denkproces.
• Media gebruiken en begrijpen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
  We willen vermijden dat technische competenties geïsoleerd worden.
• Bedienen, navigeren, organiseren, produceren, observeren, analyseren, evalueren en reflecteren 
  Deze staan niet allemaal op hetzelfde niveau, de ene competentie is al complexer dan de andere. Toch moet iedereen kunnen instappen waar ze willen.
• Informeren, communiceren, interageren, verweren, creëren en amuseren
  Mensen hebben verschillende redenen om media te gebruiken. We onderscheiden zes doelstellingen: informeren, communiceren, interageren, verweren, creëren en amuseren. Het effectief en efficiënt bereiken van deze doelstellingen kan enkel door media op een actieve, kritische en bewuste manier te gebruiken en te begrijpen.
• Sociaal aspect van mediawijsheid 
  Het gaat niet enkel over jezelf mediawijs maken, maar ook anderen. Het model moet aanzetten tot actie, dit willen we benadrukken  door de doelstellingen en competenties als werkwoorden te formuleren. .

Elementen die Het Mediawijs Competentiemodel niet moet bevatten

• Traditionele geletterdheid 
  Kunnen lezen en schrijven is niet iets wat binnen een mediawijsheidsinitiatief moet aangeleerd worden, en behoort dus niet tot Het Mediawijs Competentiemodel.
• Ontwikkeling, verbinding, transformatie en participatie
  De ontwikkeling in, verbinding met, transformatie van e en participatie aan de samenleving op zich maken geen deel uit van Het Mediawijs Competentiemodel, het is eerder een logisch gevolg van het doorlopen van het model.
• Normen en waarden 
  Normen en waarden zijn afhankelijk van cultuur tot cultuur en maken beter geen onderdeel uit van het model.
• Begrippen als ‘internetgeletterdheid’, ‘computergeletterdheid’, informatiegeletterdheid, digitale geletterdheid, reclamewijsheid of ‘beeldgeletterdheid’ ... 
  Er bestaan veel uiteenlopende visies op deze begrippen en daarom zorgen deze eerder voor verwarring dan voor helderheid. Omwille van deze reden nemen we deze begrippen dan ook beter niet op in Het Mediawijs Competentiemodel.

De samenhang tussen de mediawijsheidscompetenties

• Toepasbaar op alle media en burgers 
  De eerste stap is een model ontwikkelen dat op iedereen en alle media toegepasbaar is. Verfijning naar specifieke doelgroepen en media gebeurt in een latere fase.
• Niveaus 
  Werken in niveaus moet het mogelijk maken om een leerlijn uit te werken op basis van dit model. Deze niveaus mogen echter niet sturend zijn, er mag geen vast start- of eindpunt zijn. Iedereen moet overal kunnen instappen, afgestemd op de eigen noden en behoeften.
• Verbondenheid media gebruiken en begrijpen 
  Uit het model moet blijken dat media gebruiken en begrijpen en dus ook de onderliggende competenties onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Het Mediawijs Competentiemodel is het resultaat van de zoektocht tot dusver. Het is een aanzet en een levend model met handvatten om voor je eigen medium, doelgroep en context het concrete kader te formuleren.

Wil je meer lezen over de zoektocht naar het Mediawijs Competentiemodel? Lees dan ook de andere artikels in dit dossier!

Vragen of opmerkingen?  Laat iets weten!

Image designed by Freepik