Mediawijs.be

Vandaag de dag zijn digitale media niet meer weg te denken uit ons leven. Je ziet het overal: op het openbaar vervoer, thuis en op school. We kunnen moeilijk een dag zonder ons geliefde scherm. In een mum van tijd zit je langer dan gepland eindeloos te scrollen of je favoriete spel te spelen. Velen zien dit als iets ontspannends en liggen daarom ook niet meteen wakker van hun digitale-mediagebruik. Digitale media hebben veel positieve kanten: je kan je informeren, interageren, amuseren en creëren. Maar trop is trop en te veel is te veel. Toch is het goed om stil te staan bij de mogelijke invloed van digitale media op je leven. Een goede digitale balans is belangrijk!

Vroeger versus nu  

Vroeger hadden mensen niet continu de behoefte om bereikbaar te zijn. De telefoon stond thuis en mensen zouden wel terugbellen als ze je écht nodig hadden. Deze normen en waarden zijn op korte tijd veranderd door de komst van de gsm. Met een sms’je of chatbericht word je uitgenodigd voor een feestje diezelfde avond. Wie geen smartphone heeft, is er niet bij. Bereikbaar zijn is daarom een must geworden! Ouders verwachten vaak van hun kinderen dat ze bereikbaar zijn of hen up-to-date houden over hun plannen. De tijd doden deed je vroeger misschien door te bikkelen, daarna werd er lustig snake gespeeld en ondertussen kan je jezelf bezighouden met de candy crush saga. 

“Ja, eigenlijk is dat wel erg he, want vroeger kon je zonder gsm … Ik ben opgegroeid in een tijdperk dat er geen gsm bestond en nu kan je eigenlijk niet meer zonder.” — BART, 55 J

Bizar toch? 25 jaar geleden werd je vreemd bekeken als je een gsm had, maar nu ben je een rare vogel wanneer je er geen hebt. Benieuwd hoe men er in 1999 over dacht? Check dan eens dit filmpje. 

“Of ik mijn smartphone altijd bij heb? Iedereen toch, omdat de maatschappij nu zo is. Vroeger stuurden we brieven nu sturen we een sms.” — CAROLINE, 49 J  

Nieuwe fenomenen

“Als ik mijn smartphone thuis eens vergeet, voel ik mij heel de dag verloren.” — SEPPE, 17 J

Fenomenen zoals #Fomo* en #Phubbing** komen steeds vaker voor. Maar evengoed maakt #Jomo zijn opmars! The Joy of missing out is de tegenhanger van Fear of missing out en toont dat de balans overal in vervlochten zit. 

Doordat continu bereikbaar zijn de nieuwe norm is, voelen zowel jongeren als volwassenen zich wel eens verloren wanneer ze hun telefoon niet bij hebben. Niet alleen het gevoel van onbereikbaar zijn kan voor stress zorgen, maar mensen geven ook vaak aan dat ze het vervelend vinden wanneer ze niks kunnen opzoeken of aan anderen laten weten. Vroeger werd er gewoon afgesproken op een specifiek tijdstip en specifieke plaats, maar nu is alles veel flexibeler.

“Ja, mijn smartphone is deel van wie ik ben, hij plakt aan mij, het is bijna een vijfde ledemaat geworden.” — AXELLE, 14 J

Vooral voor jongeren zijn digitale media erg belangrijk. Zij zijn een generatie die opgegroeid zijn met internet en worden al snel de digital natives van de samenleving genoemd. Hun gsm vormt als het ware een verlengstuk van henzelf en is niet meer uit hun dagelijks leven weg te denken. Ook kinderen worden van tijd tot tijd naar een scherm gezogen. Dit is op zich geen probleem en het is ook niet de bedoeling om ineens alle digitale media overboord te gooien. Want lang niet alle jongeren zijn aan hun toestel verknocht. Benieuwd naar het digitale mediaprofiel van jouw leerlingen? Bekijk dan eens het rapport van Apestaartjaren 2018 en bespreek met hen tot welk profiel zij behoren. Er zijn profielen op maat van kinderen en ook op maat van jongeren.

“Ze zijn altijd boos, he. Het is nooit genoeg. Moesten we geen afspraken hebben, zouden ze er constant op zitten!” — PETRA, MAMA VAN ERNEST (3J), NOAH (7J), EMIEL (9J) EN LEON (12J)

Doorbraak van de smartphone

Steeds vaker valt op dat de gsm niet meer van nu is en voor de smartphone plaatsmaakt. Uit het onderzoeksrapport van Apestaartjaren* blijkt namelijk dat 95% van de jongeren (12-18 jaar) al over een eigen smartphone beschikt. De smartphone is een manusje-van-alles en kan voor allerlei dingen gebruikt worden, daarom nemen zowel jongeren als volwassenen hem overal mee naartoe. Zeker met de opkomst van mobiele data kende de smartphone een groei. Hierdoor kan je tegenwoordig overal je smartphone gebruiken: even iets opzoeken, sociale media checken, een spelletje spelen... Doordat de smartphone voor duizend en één dingen kan gebruikt worden en steeds bij de hand is, merken mensen dan ook dat ze steeds moeilijker zonder kunnen. Dit brengt hun digitale balans uit evenwicht.